---
alıntı ---
avrupa'daki milliyetçi hareketlerin futbol ve benzeri sporları dışlayıp beden eğitimi ve jimnastiğe yönelmelerinin aksine
ittihat ve terakki kadroları beden eğitimi ve jimnastiği de önemsediler ama kitlesel bir etki alanı olarak fubol alanını hiçbir zaman boş bırakmadılar.
izmir futbol liginde
paniononis,
apoolon,
penolops,
evangelis,
garibaldigibi
rum,
ermeni,
ingilizve
italyan takımları mücadele ediyordu.
izmir'de ilk türk futbol kulübü
karışaya mümarese-i bedeniye adıyla, balkan savaşları başladıktan sonra, 1912 yılının kasım ayında ittihat terakki'nin izmir il binasında kuruldu. renkleri müslümanlığı temsilen yeşil ve türklüğü temsilen kırmızı olarak belirlenen kulübü kuran gençler; yaşar aksoy'a göre, futbol yolu ile gençlik örgütlenmelerini tırmandıran ve ulusal kültürlerini ayakta tutmak isteyen azınlıklara karşı milli bir tepkiyi dile getiriyorlar ittihatçı kadroların futbol üzerinden örgütlenme çabaları 1914 yılında kurulan altay kulübü ile devam etti. kurucuları arasında sonradan milli eğitim bakanı olan mustafa necati, sonradan adalet bakanı olan vasıf çınar, sonradan başbakan olan
şükrü saraçoğlu, izmir milletvekili enver esat tekant'ın olması ve ittihat terakki cemiyeti izmir katib-i umumisi mahmud celal bayar'ın kulübe bina verip koruyuculuğu altına alması ittihatçı kadroların futbola gösteriği ilginin somut kanıtlarıydı. bu ilgi izmir ile sınırlı değildi, ittihat terakki'nin önemli yöneticilerinden, sonra maarif nazırı olan
dr. nazım ve sonradan nafia nazırlığına atanacak olan hicaz demiryolları genel müdür hulusi bey (kezrak)
fenerbahçe'de kısa sürelerle de olsa başkanlık yapmışlardı. daha ilginci ise 1910 yılında kurulan
progrés (terakki, ilerleme) kulübünün 1913 ylında ittihat terakki kadroları tarafından ele geçirilip adının
altınordu'ya çevrilip başkanlığına ise sonradan sadrazam olacak, dönemin dahiliye nazırı talat paşa'nın getirilmesiydi .
bu döneme ilişkin örneklerden yola çıkarsak, modern futbolun tirkiye'de, avrupa'daki örneklerden farklı olarak, milliyetçi bir doğum lekesiyle ortaya çıktığını söylemek abartma sayılmaz.
---
alıntı ---